Salah siji keluarga Punakawan sing nduweni rupa
sarwendah lan nduweni aura kang bisa nenangake marang sapa wae sing mandeng
yaiku Semar. Kanthi dasa nama Batara
Ismaya. Dheweke lair dadi wong ora nduwe utawa mlarat. Semar ngabdi dadi tukang
asuh para raja sing ngedegkake kabecikan. Dheweke namung wong ndesa sing
nglayani umate kanthi lila lan tenanan. Kuncung putih nggambarake yen Semar iku
mesthi mikir perkara kang suci anggawa kabecikan. Ana ing kauripan Jawa, Semar
iku nandakake Ketuhanan.
Sawijining
dina ing negara Ngamarta, Dewi Drupadi, para dayang lan Prabu Puntadewa mlebu
ing pagelaran
agung. Ing kana Patih Tambakganggeng, Raden Werkudara, Raden Janaka, Raden
Nakula, Raden Sadewa, Raden Antareja, Raden Gathotkaca, dan Raden Pancawala
sampun ngadep. Ora let suwe raja Dwarati teka.
“Kakanda Prabu, niat ku ngundang
tekamu namung kepengin mangerti apa sabenere sing nyebabake bencana lan
kerusakan ing bumi Ngamarta iki”.
“Yayi Prabu! bencana lan kerusakan ing bumi
Amarta iki disebabake dening Kakang Semar sing kepengin mbangun kahyangan.
Panggonane dewa tri dasa nawa.”
“Walah dalah, banjur kudu kepiye marang
Kakang Semar?”. Prabu Kresna mangsuli
“Kakanda Prabu, kekarepan Kakang Semar kudu digagalake, menawa ora gelem Kakang
Semar kudu dipenjara”.
Banjur Prabu Puntadewa prentah Janaka
ngundang Semar supaya ngadep menyang Ngamarta.
Nalika, Janaka durung lunga, Petruk
kanthongbolong teka. Taksih ngos-ngosan lan kringete gemrobyos, Petruk banjur
ngadep Prabu Puntadewa lan njelasake yen dheweke diprentah Kakang Semar supaya
njilih telu pusaka. Jamus Kalimasada, Tumbak
kyai Karawelang lan Payung Kyai
Tunggulnaga.
Dene telung pusaka kui njelasake
niat apike Semar. Kalimasada nduweni makna syahadat. Kanthi pusaka iki Semar
duweni niat arep mbangun jiwa kang mulya. Tumbak Kyai Karawelang duweni arti
ketajeman utawa landep, maksude yaiku Semar nduweni karep membangun landepe ati
para Pandawa. Dene Payung Tunggulnaga maknane yaiku menawa Pandawa dadi
pemimpin kudu duweni jiwa lan rasa ngayomi kaya dene gunane payung.
Ananging Kresna ora setuju, dheweke
nganggep rencana Kakang Semar kui nglawan kodrate. Sebab sing mbangun kahyangan kudune Sang Hyang
Jagad Girinata dudu Semar. Prabu
Puntadewa banjur ngusir Petruk saka Ngamarta lan prentah supaya nunggu jawaban
ing alun-alun.
Sak wise Petruk lunga, Prabu
Kresna, Arjuna, Patih Tamakganggeng, Gathotkaca, Antareja lan Setyaki metu
ninggalake pagelaran agung. Banjur Raden Sadewa nyepaki Prabu Puntadewa.
Dheweke ngomong “Kanda Prabu, apa sing diomongake prabu Kresna durung mesthi
bener. Merga sing dimaksud Kakang Semar arep mbangun kahyangan durung mesthi
kahyangan para dewa. Nanging sing dimaksud bisa ugi batin, jiwa, rasa lan
ruhani keluarga Pandawa”
“Banjur kepiye carane supaya bisa
ngerti kahyangan ndi sing arep dibangun dening Kakang Semar, Dhimas?”. “kita kabeh kudu semedi
ing njero gedhong pusaka, Kanda
Prabu”.
Banget gugupe kapengin ngerti ndi
sing sebenere, Prabu Puntadewa, Raden Werkudara, Raden Sadewa, lan Raden Nakula
mlayu banter banget menyang gedhong pusaka banjur semedi njaluk petunjuk dhateng
Gusti Kang Maha Kuwasa. Menawa bener
Kakang Semar arep bangun kahyangan Jong Giri Saloka, telung pusaka mau bakale
tetep ana ing panggonane. Nanging yen kakang Semar arep bangun atine para
Pandawa, telung pusaka kui bakal ilang saka panggonanae. Sakrampunge Semedi, Pandawa kaget meruhi
telung pusaka mau ilang saka panggonane lan pindah menyang Karangkabuyutan. Delok
kedadean mangkana, akhire para Pandawa sadar
lan meneng-meneng mangakat menyang Karangkabuyutan lewat lawang mburi tanpa
dimangerteni Kresna.
***
Ing ngisore wit ringin kembar nang tengah alun-alun Ngamarta, karo
nyekeli rokok klobote Petruk ngenteni jawabane Prabu Puntadewa. Lagi asik
ngisep rokok, saka mburi ana sing jawil pundake. Jebule Antasen. Ing kana Antasena
jelasake yen telung pusaka arep teka ning Petruk, nanging sak durunge Petruk
bakale ngadepi striya sing arep ngusir deweke disik saka Ngamarta.
“huhu...huu..hu...” Petruk nangis keweden kaya bocah cilik nyambat
marang ibune.
“Aja khawatir Truk, aku arep jelma melbu ana ing awakmu. Aku bakal
nglindungi awakmu, kanthi cara mangkana kowe bisa nglerem emosine Puntadewa”.
Banjur Petruk merem lan narik napas, Antasena melbu ana ragane Petruk.
Pas Petruk mbukak matane, Setyaki teka lan ngongkon Petruk bali marang
Karangkabuyutan. Nanging Petruk ora gelem bali, Antasena banjur ngantem sirahe
Petruk nganggo Gada. Gada mau saya di antemake malah saya cilik. Mangerteni
kaya mangkana Setyaki kisinan banjur bali.
Ora keletan suwi saka lungane Setyaki, Gathotkaca teka marani Petruk.
Tujuane pada karo Setyaki yaiku ngongkon bali Petruk marang Karangkabuyutan.
Nanging merga Gathotkaca ora bisa mangsuli pitakonane Petruk, banjur Petruk
oleh yen ora bali disik. Durung keletan suwi bayangne Gathotkaca ilang,
Antareja metu saka jero bumi nyemburake wisa Naga marang dadane Petruk.
Langsung Petruk males nganggo Sungute Antasena, Antareja ora kuat nahan banjur
mlebu ana njero bumi maneh.
Sakwise rampunge adu serang kuwi, tugase Antasena nglindungi Petruk
uwis rampung. Saka kadoan katon telung pusaka teka cepet kaya kilat mandek pas
ana dadane Petruk. Petruk bungah banget bisa ngolehi telung pusaka sing
diamanahake marang deweke, saka Rapa Semar. Petruk banjur bali marang
Karangkabuyutan.
Raden Antareja, Setyaki lan Antasena ora kenal kesel napaki alas waton,
munggah gunung mudun gunung, nyebrang kali seduwur dada supaya bisa tekan Karangkabuyutan.
***
Prabu Kresna lan Janaka menyang Jonggring Saloka ngiadep Batara Guru.
Loro satriya iki nglaporna yen Semar nduwe rencana arep mbangun kayangan
Jonggiring Saloka. Dilapori kaya mangkana, Batara Guru murka lajeng prentah Kresna,
Janaka lan Batara Durga supaya ngalang-ngalangi kepinginane Semar. Banjur Kresna
nyamar dadi raksasa ireng segede gunung lan Janaka nyamar dadi macan putih
gedene sak jaran teji.
Dene ing Karangkabuyutan Semar wis dadi siji karo alam batine Sang Hyang Wenang. Ora let suwi teka Prabu
Puntadewa, Werkudara, nakula, Sadewa lan Petruk nggawa telung pusaka Ngamarta.
“Putu-putu..ulun Pandawa.. melbu a ning ragane Semar”.
“Inggih Sang Pukulun Hyang Wenang”.
Banjur putu-putu Pandawa melbu ing awakke Pandawa. Nang kana para putu
Pandawa oleh wejangan urip, ilmu lan lima inti ajaran Sastra Jendral
Hayuningrat Pangruwate Diyu. Yaiku tapa jasad, tapa budi, tapa nafsu, tapa
sukma, tapa cahaya lan tapa gesang.
Wektu putu Pandawa lagi diwenei wejangan. Ana njaba kelakon perang
antarane macan putih lan raksasa ireng nglawan Setyaki, Antareja lan
Gathotkaca. Saking wedi lan bingunge Petruk banjur nglaporake marang Setyaki.
“bener cilaka ndara.. macan putih lan raksasa ireng bisa ngalahake kabehane.
Banjur kepiye karo keslametane Semar?”. “tenanga awakmu Truk”.
Ing ngarep mungsuhe, Antasena ngucap ajian tolak bala. “kajate ora dadi. teguh, rahayu,wiyana,
slamet. Slamet saka kersane dewa..”. banjur mungsuh loro mau malih marang
wujud asline. Semar murka marang Krsna, amarga rumangsa dadi raja ora telsih
ngadepi masalah. Durung jelas duduk perkarane uwis main lakob sekarepe dhewe. Semar
uga murka marang Batara Guru banjur ngobrak abrik kayangan Jonggring Saloka,
kabeh pusaka ora ana kang bisa ngalahake Semar. Saking kewedene Batara guru
mlayu ing Karangkabuyutan. Nanging murkane Semar ora bisa dihindari maneh.
Nangendi wae papan Batara Guru umpetan bisa ditemokake Semar. Nganti akhire
Batara Guru jaluk pitulungan marang Pandawa lan jaluk pangapura marang Semar.
Sakwise emosine Semar lerem, Batara Guru, Kresna lan Janaka dingapurani.
Akhire tujuane Semar mbangun batine para Pandawa bisa klakon. Awan pekat sing
nylimuti alon-alon semingkir. Kasi sang Surya mancarake sinare ing kabeh penjuru
jagad Ngamarta. Lan kabeh umat bali ing dalan kang lurus, urip kang ayem
tentrem.