Pacelathon (guru lan murid, murid lan murid)

Ing dinten Senen enjing sakbibaripun upacara, para siswa mlebet kelasipun piyambak-piyambak. Lajeng ndherek pelajaran kados biyasa, boten kajaba Ani, Mira, lan Rosi ugi mlebet ing kelas.

Ani    : “Mir, Mira.”

Mira  : “Dalem, ana apa Ni?”

Ani    : “Dina iki pelajaran pertama apa ta?”

Mira  : “Kuwi lho pelajaran Basa Jawa, Ni.”

Ani    : “Oh iya, kowe wis nggarap tugase durung?”

Mira  : “Wis ta ya, Mira ngono lho! Kowe dhewe wis nggarap durung?”

Ani    : “Iya iya percaya Mir, kowe kan pinter. Ora kaya aku, diomong pinter tapi    ya ora yen diomong bodho, ya aku ora bodho-bodho banget. Haha.”

Rosi   : “Hahaha kowe ki lho Ni, pancen ora cetha.”

Ani    : “Apa ta Ros, ora cetha piye? Wong aku cetha banget ngene kok, Cetha     aku manungsa, duwe tangan, mripat, irung.”

Rosi   : Uwis uwis, ora usah mbok lanjutke.”

Mira   : “Iya uwis uwis, ngono wae diributke. Ni, tugasmu wis digarap durung?     Yen durung ndang digarap, selak Bu Guru mlebu kelas!”

Ani    : “Aku nggarap nembe separo. Aku bingung kok. Silihi tugasmu rene, wis     mumet aku. Hehehe.”

Mira   : ”Wuuu,  ya wis nyah.” (karo nyodorake buku ning Ani)

Ani    : “Hehehe matur nuwun ya”.

Mira   : “Ya, ndang digarap kana!”.

(Ani langsung nggarap tugas)

Rosi   : “Iki bocah wis disilihi tugas langsung meneng, mau geger wae”.

Mira   : “Ya wis ta, mesakne”.

(15 menit saksampunipun, lajeng Bu Guru mlebet kelas)

Rosi    : “Ni, wis rampung durung? Bu Retno wis mlebu kuwi lho.”

Ani     : “Iya, iki wis rampung kok.”

Guru   : “Assalamu’alaikum, sugeng enjang para siswa?”

Siswa  : “Wa’alaikumsalam. Sugeng enjang Bu.”

Guru   : “Para siswa kados pundi kabaripun?”

Siswa  : “Sehat bu, Ibu piyambak kados pundi kabaripun?”

Guru   : “Alhamdulillah Ibu uga sehat, kala wingi sampun dumugi bab punapa       nggih?”

Siswa  : “Kala wingi nggrembag babagan nyerat aksara jawa, Bu.”

Guru   : “Oh nggih, kala wingi Ibu paringi tugas kangge gladhen nyerat aksara      jawa ta? Sampun dipun garap sedaya punapa dereng?”

Siswa  : “Inggih Bu, sampun sedaya.”

Guru : “oh nggih sampun, mangke tugasipun dipun kempalaken wonten mejanipun Ibu nggih!”

Siswa  : “Inggih Bu”.

Guru  : “Lajeng dinten menika kita badhe ngrembag bab geguritan. Sinten   ingkang sampun mangertos punapa geguritan menika?”

Ani     : “Geguritan menika puisi, Bu.”

Guru : “Nggih leres, nanging menika basa Indonesianipun. Sinten malih ingkang mangertos?”

Mira  : “geguritan menika reroncenging tembung ingkang dipun damel endah, Bu.”

Guru  : “Nggih leres. Nanging jangkepipun geguritan menika wohing susastra  ingkang basanipun cekak, menthes lan endah”.

Mira    : “Lajeng ingkang mbentenaken geguritan kaliyan tembang punapa, Bu?   Nggih sami migunakaken basa ingkang endah, Bu?”

Guru   : “Geguritan menika boten kaiket aturan kaya dene tembang, Mir”.

Rosi  : “Bu, menika ingkang dipun maksud cekak, menthes, lan endah punapa?”

Guru : “cekak yaiku boten wujud ukara ingkang nggladrah, menthes yaiku tembungipun gadhah makna ingkang jero, dene endah menika ngemu purwakanthi swara, sastra utawa basa”.

Mira   : “Bu, lajeng kados pundi caranipun maos geguritan supados saged endah lan kepenak diraosaken?”

Guru : “Geguritan menika bakal endah lan kepenak dipun raosaken menawi ingkang maos ngangge irama ingkang becik, tetembunganipun dipun pilih ingkang endah”.

Mira  : “Oh nggih Bu, kula sampun mangertos”.

Guru : “Sampun mangertos kados pundi ndamel geguritan ingkang becik punapa dereng?”

Siswa  : “Dereng Bu, kados pundi caranipun?”

Guru  : “Nggih makaten, ingkang kaping pisan nemtokake tema, kaping loro nemtokake irah-irahan, kaping tiga nemtokake gagasan baku, ingkang pungkasan ngronce tembung. Kados pundi, sampun mangertos?”

Siswa  : “Sampun Bu”.

Rosi  : “Oh nggih Bu, nalika maos geguritan menika wonten ingkang kedah dipun gatekaken punapa boten?”

Guru : “Oh nggih, nalika maos geguritan menika kedah nggatekaken: 1) ngertos isinipun geguritan, 2) pamedhoti[un tembung ingkang leres, 3] irama/ intonasi/lagu dipun gatekaken.”

Rosi   : “Oh ngaten ta, Bu?”

Guru : “Nggih, Rosi. Kados pundi wonten pitakenan malih punapa boten bab geguritan menika?”

Siswa : “Boten wonten bu.”

Guru  : “Nggih sampun, menawi boten pamanggih malih sakmangke mangga para siswa damel geguritan piyambak-piyambak, lajeng menawi sampun dados, diwaos setunggal-setunggal wonten ing ngajeng kelas nggih.”

Siswa : “Nanging mangke paringi tuladha rumiyin nggih, kados pundi maos geguritan ingkang becik lan leres.”

Guru  : “Sakderengipun para siswa damel geguritan, niki ibu paring tuladha  rumiyin nggih, maos geguritan ingkang becik lan leres.”

Siswa  : “Nggih, bu.”

Guru   : (maos geguritan)

“Inggih menika tuladhanipun maos geguritan, sakmangke mangga dipundamel geguritanipun piyambak-piyambak.”

Siswa  : “Nggih bu.” (Kaliyan nggarap geguritan)

(10 menit saksampunipun)

Guru   : “Sampun rampung dereng damel geguritanipun?”

Siswa  : “Sampun bu.”

Guru  : “Yen mekaten, mangga majeng ing ngarep kelas, dipunwaosaken    geguritanipun.”

Siswa  : “Urut absen kemawon nggih bu.”

Guru   : “Nggih, sakmangke absen pertama, Ani mangga majeng.”

Ani      : “Nggih bu.” (majeng kaliyan maosaken geguritanipun)

Guru   : “Lajeng absen kaping loro, Mira mangga majeng.”

Mira    : “Nggih bu.” (majeng kaliyan maosaken geguritanipun)

Guru   : “Kaping pungkasan, Rosi mangga majeng.”

Rosi     : “Nggih bu.” (majeng kaliyan maosaken geguritanipun)

Guru   : “Sampun majeng sedaya nggih.

Siswa  : “Inggih, Bu.”

Guru   : “Ibu seneng muridipun ibu sampun pinter-pinter damel geguritan.            Kados pundi taksih wonten ingkang bingung babagan geguritan menika?

Siswa  : “Boten bu, sampun mangertos sedaya.”

Guru   : “Nggih sampun, yen mekaten cekap semanten mawon nggih pelajaran     dinten menika. Kangge materi minggu ngajeng pelajari bab unggah-          ungguh basa nggih.”

Siswa          : “Inggih, Bu.”